Hướng dẫn trả lời
MẠCH LẠC VÀ NHỮNG YÊU CẦU VỀ MẠCH LẠC TRONG VĂN BẢN
1. Mạch lạc trong văn bản
a) Mạch lạc trong văn bản là:
- Tuần tự đi khắp các phần, các đoạn trong văn bản;
- Thông suốt, liên tục, không đứt đoạn.
b) Tán thành với ý kiến vì các câu, các ý xoay quanh một chủ đề, một ý chung.
2. Các điều kiện để một văn bản có tính mạch lạc:
a.)Toàn bộ sự việc trong văn bản xoay quanh những sự việc chính: sự chia tay và những con búp bê. Hai anh em Thành và Thủy là 2 nhân vật chính.
b) Các từ ngữ biểu thị ý không muốn phân chia chính là vấn đề chủ yếu liên kết các sự việc nêu trên thành một thể thống nhất. Đó được xem là mạch lạc của văn bản.
c) Các đoạn được nối với nhau theo mối liên hệ:
- Hiện tại – quá khứ: mối liên hệ tâm lí.
- Việc ở nhà - ở trường: mối liên hệ không gian.
- Kể chuyện hôm qua – sáng nay: mối liên hệ thời gian.
- Kể về tâm trạng của anh em với cảnh vật thiên nhiên: mối liên hệ tương phản.
- Cảnh chia đồ chơi: mối liên hệ tương đồng.
⟹ Những mối liên hệ giữa các đoạn ấy có tự nhiên và và hợp lí.
LUYỆN TẬP
Hãy tìm hiểu tính mạch lạc của:
a. Văn bản Mẹ tôi (Et-môn-đô đơ A-mi-xi).
b. Một trong hai văn bản sau:
(1) Lão nông dân và các con
Hãy lao động cần cù gắng sức,
Ấy chân lưng sung túc nhất đời.
Phú nông gần đất xa trời
Họp riêng con lại ngỏ lời thiết tha
Rằng: "Ruộng đất ông cha để lại
Các con đừng khờ dại bán đi
Kho vàng chôn dưới đất kia
Cha không biết chỗ. Kiên trì gắng công
Tìm khắc thấy, cuối cùng sẽ thắng
Xốc ruộng lên tháng tám sau mùa
Tay cày, tay cuốc, tay bừa,
Xới qua xới lại chẳng chừa chỗ không"
Bố chết. Các con cùng gắng gổ
Lật tung đồng đây đó khắp nơi.
Kỹ càng công việc xong xuôi,
Cuối năm lúa tốt bời bời bội thu.
Vàng với bạc giấu mô chẳng thấy,
Rõ ràng ông bố ấy khôn ngoan:
Trước khi từ giã trần gian,
Lấy câu "lao động là vàng" dạy con.
(2) Mùa đông, giữa ngày mùa, làng quê toàn màu vàng - những màu vàng rất khác nhau. Có lẽ bắt đầu từ những đêm sương sa thì bóng tối đã hơi cứng và sáng ngày ra trông thấy màu trời có vàng hơn mọi khi. Lúa chín dưới đồng vàng xuộm lại. Nắng nhạt ngả màu vàng hoe. Trong vườn, lắc lư những chùm quả xoan vàng lịm, không trông thấy cuống, như những chuỗi tràng hạt bồ đề treo lơ lửng. Từng chiếc lá mít vàng sẫm. Tàu đu đủ, chiếc lá sắn héo lại mở năm cánh vàng tươi. Buồng chuối quả chín vàng đốm. Nắng vườn chuối đương có gió lẫn với lá vàng, như những vạt áo nắng, đuôi áo nắng, vẫy vẫy. Bụi mía vàng xọng, từng đốt ngần phấn trắng. Dưới sân, rơm và thóc vàng giòn. Quanh đó, con gà, con chó cũng vàng mượt. Mái nhà phủ một màu rơm vàng mới. Tất cả đượm một màu trù phú, đầm ấm lạ lùng. Không có cảm giác héo tàn, hanh hao lúc sắp bước vào mùa đông.
(Tô Hoài, Sổ tay viết văn, nxb. Tác Phẩm Mới, VN, 1977, tr. 95-96)
Tính mạch lạc của:
a) Văn bản “Mẹ tôi”
- Chủ đề xuyên suốt: ca ngợi lòng yêu thương, đức hi sinh của mẹ dành cho con.
- Trình tự văn bản xoay quanh thể hiện chủ đề một cách liên tục, rất mạch lạc:
- bố đau lòng vì con thiếu lễ độ với mẹ.
- bố nói về mẹ.
- bố khuyên con xin lỗi mẹ một cách thành khẩn.
b)
(1) Lão nông và các con
- Chủ đề chính: ca ngợi lao động là vàng.
- Bố cục ba phần nhất quán, rõ ràng:
- Mở bài (2 câu đầu ): giá trị của lao động.
- Thân bài (Tiếp … đến “bội thu”): hành trình lao động.
- Kết bài (Còn lại): kho vàng có được là nhờ sức lao động của con người.
(2)
- Chủ đề xuyên suốt: Sắc vàng trù phú ở làng quê.
- Bố cục ba phần:
- Mở bài (Câu 1): giới thiệu về màu vàng khác nhau của làng quê.
- Thân bài (Tiếp … đến “vàng mới”): thể hiện phong phú của màu vàng ở các sự vật.
- Kết bài (2 câu còn lại): cảm nhận và nhận xét về sắc vàng đó.
Trong truyện Cuộc chia tay của những con búp bê, tác giả không kể lại tỉ mỉ nguyên nhân dẫn đến sự chia tay của bố mẹ Thành, Thuỷ? Như vậy có làm cho truyện thiếu mạch lạc không?
Trong truyện “Cuộc chia tay của những con búp bê”, tác giả đã không thuật lại tỉ mỉ nguyên nhân dẫn đến sự chia tay của người lớn. Theo em, như vậy câu chuyện không thiếu mạch lạc vì:
- Vấn đề xuyên suốt tác phẩm là sự chia tay của anh em Thành Thủy và những con búp bê.
- Thêm chuyện của người lớn vào thì nội dung truyện sẽ bị phân tán làm giảm đi sự thống nhất chủ đề.
Nhiều người quan tâm
Thảo luận