Phần I - CÁCH CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
Hai câu sau có gì giống nhau và có gì khác nhau?
a) Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được hạ xuống từ hôm “hóa vàng”.
b) Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm “hóa vàng” […].
- Giống: đều nói về cánh màn điều.
- Khác nhau:
- Câu (a) có dùng từ được.
- Câu (b) không dùng từ được.
Hãy trình bày quy tắc chuyển đổi câu chủ động thành mỗi kiểu câu bị động.
- Quy tắc chuyển đổi câu chủ động thành mỗi kiểu câu bị động:
- Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu và thêm các từ bị, được vào sau cụm từ ấy.
- Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu đồng thời lược bỏ hoặc biến từ (cụm từ) chỉ chủ thể của hoạt động thành một bộ phận không bắt buộc trong câu.
Những câu sau đây có phải là câu bị động không? Vì sao?
a) Bạn em được giải Nhất trong kì thi học sinh giỏi.
b) Tay em bị đau.
- Không phải câu bị động vì chủ ngữ không được người sự vật hướng vào.
Phần II - LUYỆN TẬP
Chuyển đổi mỗi câu chủ động dưới đây thành hai câu bị động theo hai kiểu khác nhau.
a) Một nhà sư vô danh đã xây ngôi chùa ấy từ thế kỉ XIII.
b) Người ta làm tất cả cánh cửa chùa bằng gỗ lim.
c) Chàng kị sĩ buộc con ngựa bạch bên gốc đào.
d) Người ta dựng một lá cờ đại ở giữa sân.
- a) Một nhà sư vô danh đã xây ngôi chùa ấy từ thế kỉ XIII.
-
- Ngôi chùa ấy xây từ thế kỉ XIII.
- Ngôi chùa ấy được (một nhà sư vô danh) xây ở thế kỉ XIII.
- b) Người ta làm tất cả cánh cửa chùa bằng gỗ lim.
- Tất cả cánh cửa chùa làm bằng gồ lim.
- Tất cả cánh cửa chùa được (người ta) làm bằng gỗ lim.
- c) Chàng kị sĩ buộc con ngựa bạch bên gốc đào.
- Con ngựa bạch buộc bên gốc đào.
- Con ngựa bạch được (chàng kị sĩ) buộc bên gốc đào.
- d) Người ta dựng một lá cờ đại ở giữa sân.
- Một lá cờ đại dựng ở giữa sân.
- Một lá cờ đại được (người ta) dựng ở giữa sân.
Chuyển đổi mỗi câu chủ động cho dưới đây thành hai câu bị động – một câu dùng từ được, một câu dùng từ bị. Cho biết sắc thái nghĩa của câu dùng từ được với câu dùng từ bị có gì khác nhau.
a) Thầy giáo phê bình em.
b) Người ta đã phá ngôi nhà ấy đi.
c) Trào lưu đô thị hoá đã thu hẹp sự khác biệt giữa thành thị và nông thôn.
- Chuyển đổi mỗi câu chủ động thành hai câu bị động:
- a) Thầy giáo phê bình em.
- Em được thầy giáo phê bình.
- Em bị thầy giáo phê bình.
- b) Người ta đã phá ngôi nhà ấy đi.
- Ngôi chùa ấy đã được người ta phá đi.
- Ngôi chùa ấy đã bị người ta phá đi.
- c) Trào lưu đô thị hóa đã thu hẹp sự khác biệt giữa thành thị và nông thôn.
- Sự khác biệt giữa thành thị với nông thôn đã được trào lưu đô thị hoá thu hẹp.
- Sự khác biệt giữa thành thị với nông thôn đã bị trào lưu đô thị hoá thu hẹp.
- a) Thầy giáo phê bình em.
- Sự khác nhau về sắc thái nghĩa của hai loại câu bị động trên như sau:
- Câu bị động có chứa từ “được” hàm ý đánh giá tích cực sự việc được nói đến trong câu.
- Câu bị động có chứa từ “bị” hàm ý đánh giá tiêu cực sự việc được nói đến trong câu.
Viết một đoạn văn ngắn nói về lòng say mê văn học của em hoặc về ảnh hưởng của tác phẩm văn học đối với em, trong đó có dùng ít nhất một câu bị động.
- Tâm hồn em được những tác phẩm văn học nuôi dưỡng giống như bầu sữa mát ngọt ngào, trong lành của mẹ từ thủa ấu thơ. Ngay từ khi còn nằm trong nôi, lời ru dịu ngọt của mẹ đã đưa em vào những giấc ngủ nồng say, rồi khi lớn lên những câu chuyện cổ tích của bà lại đưa em vào thế giới thần tiên với bao ước mơ đẹp đẽ. Theo năm tháng, em lớn lên, những bài thơ, những tác phẩm văn chương đã không ngừng bồi đắp và thắp sáng lên trong em một tình cảm sâu sắc về tình yêu quê hương đất nước, về tình cảm gia đình, tình bạn, tình đồng chí,... Xin cảm ơn những tác phẩm văn chương đã cho em một tâm hồn đẹp với những suy nghĩ đẹp để em luôn vị tha với cuộc đời.
Thảo luận