Soạn văn 6
Luyện nói về quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả
Hướng dẫn trả lời
Từ truyện Bức tranh của em gái tôi, hãy lập dàn ý để trình bày ý kiến của mình trước lớp theo hai câu hỏi sau :
a) Theo em, Kiều Phương là người như thế nào ? Từ các chi tiết về nhân vật này trong truyện, hãy miêu tả lại hình ảnh của Kiều Phương theo tưởng tượng của em.
b) Anh của Kiều Phương là người như thế nào ? Hình ảnh người anh trong bức tranh với người anh thực của Kiều Phương có khác nhau không ?
a) Nhân vật Kiều Phương: là người có tài năng về hội họa, rất hồn nhiên và nhân hậu.
- Ngoại hình: nhỏ nhắn, xinh xắn, miệng chúm chím. Mặt mày và quần áo luôn lấm lem nhọ nồi và các vệt màu.
- Hành động: luôn hoạt bát, vui vẻ; chăm chỉ với công việc sáng tác tranh.
- Tính cách: là một cô bé hồn nhiên, trong sáng, nhân hậu, độ lượng và vẽ rất giỏi.
b) Anh của Kiều Phương: là người hẹp hòi, hay ghen tị.
- Tính cách: nhỏ nhen, hay ghen tị, mặc cảm,…
- Hình ảnh người anh trong bức tranh của Kiều Phương khác với người anh trong hiện thực ở tâm hồn cao đẹp hơn. Tuy nhiên, bức tranh đã làm cho người anh hối hận và nhận ra mình phải phấn đấu hơn nữa.
Hãy kể cho các bạn nghe về anh, chị hoặc em của mình. (Trong khi nói, chú ý làm nổi bật đặc điểm của người mình đang miêu tả bằng các hình ảnh, bằng cách so sánh và nhận xét của bản thân).
- Lập dàn ý ra vở nháp (không viết thành văn)
- Nói theo dàn ý đã chuẩn bị
- Kể về chị của em:
- Dáng người: nhỏ nhắn và xinh xắn.
- Khuôn mặt trái xoan, với những nét dịu hiền, xinh xắn:
- Đôi mắt to, tròn và long lanh.
- Khi chị cười, môi chị như bông hoa hồng nở chúm chím với hàm răng trắng đều.
- Chị có má lúm đồng tiền rất duyên.
- Tính cách: nhường nhịn, biết quan tâm đến mọi người xung quanh, hay giảng bài cho em.
- Hoạt động:
- Khi giúp bố mẹ làm việc nhà: đôi tay chị nhanh thoăn thoắt.
- Ngắm nhìn chị nhổ tóc sâu cho mẹ thật nhẹ nhàng và bình yên.
- Cuối tuần, chị thường cùng em đi dạo công viên hoặc ngồi đọc sách.
a) Lập dàn ý cho bài văn miêu tả một đêm trăng nơi em ở theo gợi ý sau đây :
- Đó là một đêm trăng như thế nào ? (nhận xét)
- Đêm trăng đó có gì đặc sắc, tiêu biểu : bầu trời, đêm, vầng trăng, cây cối, nhà cửa, đường làng, ngõ phố, ánh trăng, ... ? (quan sát)
- Để miêu tả cho các bạn thấy một đêm trăng đẹp, em sẽ so sánh những hình ảnh trên như thế nào ? (so sánh, tưởng tượng)
b) Dựa vào dàn ý trên, hãy nói trước các bạn về đêm trăng ấy.
a) Lập dàn bài miêu tả một đêm trăng:
- Đó là một đêm trăng đẹp, đáng nhớ trên quê hương em.
- Bầu trời đêm được tô điểm với hàng triệu vì sao lấp lánh.
- Giữa bầu trời là vầng trăng tròn vành vạnh, tỏa xuống thứ ánh sáng dìu dịu, chỉ đủ nhìn thấy cảnh vật xung quanh.
- Cây cối đứng thẳng hàng, im phăng phắc. Thỉnh thoảng, cơn gió nhẹ khẽ lướt qua khiến cánh tay của cây nhẹ nhàng chuyển động.
- Đường làng vắng vẻ.
- Tiếng dế kêu, tiếng ếch nhái đưa từ đồng ruộng vào nghe như một bản nhạc rộn ràng dưới ánh trăng.
Hãy lập dàn ý và nói trước các bạn trong lớp về quang cảnh một buổi sáng (bình minh) trên biển. Trong khi miêu tả, em sẽ liên tưởng và so sánh các hình ảnh với những gì ?
- Nêu ra những ý lớn định nói như một dàn ý (không viết thành văn).
- Nói cho các bạn trong lớp nghe.
- Tả quang cảnh buổi sáng trên biển: Bình minh trên biển thật nhẹ nhàng và bình yên:
- Mặt trời như quả dưa hấu đỏ rực đang mọc lên từ từ.
- Bầu trời càng lúc càng trong veo, xanh ngắt.
- Mặt biển: như tấm lụa xanh rộng mênh mông.
- Sóng biển: nối đuôi nhau chạy vào bờ như chơi trò đuổi bắt.
- Bãi cát: mịn, vàng óng ánh với biết bao vỏ sò đủ màu sắc.
- Xa xa phía chân trời, thấp thoáng những con thuyền đầy ắp cá trở về bến sau một đêm dài lênh đênh trên biển.
Từ một số truyện cổ đã học, đã đọc, em hãy miêu tả hình ảnh người dũng sĩ theo trí tưởng tượng của mình.
- Nêu ra những ý lớn định nói như một dàn ý (không viết thành văn)
- Nói cho các bạn trong lớp cùng nghe.
- Miêu tả hình ảnh người dũng sĩ Thạch Sanh:
- Vẻ ngoại hình: lực lưỡng, thân hình cường tráng.
- Đôi mắt đen láy dưới đôi lông mày rậm
- Nước da ngăm đen, bóng loáng rất khỏe mạnh.
- Giọng nói: to và trầm ấm.
- Tính cách: hiền lành, luôn giúp đỡ mọi người, không màng danh lợi .
- Đức tính tốt: thật thà, độ lượng.
- Kể một số hoạt động cứu người của Thạch Sanh.
Thảo luận