Hướng dẫn trả lời
CHỈ TỪ LÀ GÌ?
1. Các từ được in đậm bổ sung ý nghĩa cho các từ sau:
- nọ: bổ nghĩa cho ông vua
- ấy: bổ nghĩa cho viên quan
- kia: bổ nghĩa cho làng
- nọ: bổ nghĩa cho hai cha con nhà
2. So sánh:
Các từ nọ, ấy, kia làm cho cụm danh từ trở nên xác định, cụ thể hơn.
3. So sánh nghĩa các từ ấy, nọ với các trường hợp đã phân tích:
- Giống nhau: cùng xác định vị trí của sự vật.
- Khác nhau:
- Ở bài tập 1, 2: xác định vị trí của sự vật trong không gian.
- Ở bài tập 3: xác định vị trí của sự vật trong thời gian (hồi ấy, đêm nọ).
HOẠT ĐỘNG CỦA CHỈ TỪ TRONG CÂU
1. Các từ ấy, kia, nọ,… đều làm phụ ngữ bổ nghĩa cho danh từ, lập thành cụm danh từ.
VD: Các cụm danh từ: ông vua nọ, viên quan ấy, làng kia, hai cha con nhà nọ,…
2. Tìm chỉ từ và xác định chức vụ:
a) đó: chủ ngữ.
b) đấy: trạng ngữ.
LUYỆN TẬP
Tìm chỉ từ trong những câu sau đây. Xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy.
a. Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh chưng của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mơ gặp thần ra kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên Vương
(Bánh chưng, bánh giầy)
b. Đấy vàng, đây cũng đồng đen
Đấy hoa thiên lí, đây sen Tây Hồ.
(Ca dao)
c. Nay ta đưa năm mươi người con xuống biển, nàng đưa năm mươi người con lên núi, chia nhau cai quản các phương.
(Con Rồng, cháu Tiên)
d. Từ đó nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng.
(Sự tích Hồ Gươm)
Tìm chỉ từ, xác định ý nghĩa và chức vụ:
a) ấy
- Định vị sự vật trong không gian.
- Làm phụ ngữ của cụm danh từ.
b) đấy, đây
- Định vị sự vật trong không gian
- Làm chủ ngữ trong câu
c) nay
- Định vị trong thời gian
- Làm trạng ngữ.
d) đó
- Định vị trong thời gian
- Làm trạng ngữ.
Thay các cụm từ in đậm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy.
a. Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc. Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa bay lên trời.
(Thánh Gióng)
b. Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy.
(Thánh Gióng)
a) Thay “chân núi Sóc” bằng “đó”
→ Định vị về không gian.
b) Thay “bị lửa thiêu cháy” bằng “ấy”
→ Định vị về không gian.
Có thể thay thế các chỉ từ trong đoạn dưới đây bằng những từ hoặc cụm từ nào không? Rút ra nhận xét về tác dụng của chỉ từ
Năm ấy, đến lượt Lý Thông nộp mình. Mẹ con hắn nghĩ kế lừa Thạc Sanh chết thay. Chiều hôm đó, chờ Thạch Sanh kiếm củi về, Lý Thông dọn một mâm rượu thịt ê hề mời ăn, rồi bảo:
- Đêm nay, đến phiên anh canh miếu thờ, ngặt vì dở cất mẻ rượu, em chịu khó thay anh, đến sáng thì về.
(Thạch Sanh)
- Không thể thay các chỉ từ “ấy, nay” bằng những cụm từ khác bởi vì trong truyện cổ dân gian, không thể xác định được thời gian cụ thể.
- Rút ra nhận xét: Chỉ từ có vai trò quan trọng trong câu vì chúng có thể chỉ ra những sự vật, những thời điểm khó gọi thành tên giúp người nghe, người đọc định vị được các sự vật, thời điểm trong chuỗi sự vật hay dòng thời gian vô tận.
Nhiều người quan tâm
Thảo luận