Hướng dẫn trả lời
Bài thơ kể lại về Lượm qua những sự việc nào, bằng lời của ai? Dựa theo trình tự lời kể ấy, em hãy tìm bố cục của bài thơ.
- Bài thơ kể và tả về Lượm qua hồi tưởng của tác giả. Trong những ngày Huế đổ máu, người chú tình cờ gặp lại cháu – một chú bé nhỏ tuổi, dễ thương, lạc quan. Trên đường làm nhiệm vụ, Lượm đã hi sinh anh dũng nhưng hình ảnh của em vẫn còn sống mãi.
- Bố cục: gồm 3 đoạn
- Đoạn 1 (5 khổ thơ đầu): Cuộc gặp gỡ của hai chú cháu tại Huế.
- Đoạn 2 (7 khổ thơ tiếp): Sự hi sinh anh dũng của Lượm.
- Đoạn 3 (Còn lại): Hình ảnh Lượm sống mãi với đất nước.
Hình ảnh Lượm trong đoạn thơ từ khổ thứ hai đến khổ thứ năm đã được miêu tả như thế nào qua cái nhìn của người kể (trang phục, hình dáng, cử chỉ, lời nói)? Sự miêu tả đã làm nổi bật ở hình ảnh Lượm những nét gì đáng yêu, đáng mến?
Các yếu tố nghệ thuật như từ láy, vần, nhịp, so sánh trong đoạn thơ đã có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện hình ảnh Lượm?
- Hình ảnh Lượm từ khổ thơ 2 đến khổ 5 được miêu tả:
- Hình dáng: loắt choắt, chân thoăn thoắt.
- Trang phục: xắc xinh xinh, ca lô đội lệch.
- Hoạt động: đầu nghênh nghênh, mồm huýt sáo vang, nhảy trên đường.
- Lời nói tự nhiên, chân thật, lễ phép: Cháu đi liên lạc / Vui lắm chú à, Ở đồn Mang Cá / thích hơn ở nhà.
- Các yếu tố nghệ thuật như từ láy (loắt choắt, xinh xinh, thoăn thoắt, nghênh nghênh), vần (loắt choắt – thoăn thoắt, vang – vàng…), nhịp thơ nhanh cùng các hình ảnh so sánh (như con chim chích…) đã làm cho hình ảnh Lượm trở nên vui vẻ, hồn nhiên và luôn say mê với công việc làm liên lạc của mình.
Nhà thơ đã hình dung miêu tả chuyên đi liên lạc cuối cùng và sự hi sinh Lượm như thế nào? Hình ảnh Lượm gợi cho em cảm xúc gì?
Trong đoạn thơ này có những câu thơ và khổ thơ được cấu tạo đặc biệt. Em tìm những câu thơ và khổ thơ ấy, nêu tác dụng của nó trong việc biểu hiện cảm của tác giả.
- Nhà thơ đã hình dung, miêu tả chuyến đi liên lạc cuối cùng của Lượm rất nguy hiểm (đạn bay vèo vèo), nhiệm vụ cấp bách. Cũng như bao lần khác, Lượm luôn dũng cảm và nhanh nhẹn, hăng hái quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ được giao.
- Hình ảnh Lượm anh dũng hi sinh, ngã xuống khiến ta khâm phục, xúc động:
Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng
→ Hình ảnh Lượm gợi cho em thấy đây là một chiến sĩ nhỏ dũng cảm không sợ nguy hiểm, khó khăn. Đặc biệt trong lúc làm việc vẫn toát lên được sự hồn nhiên, tươi vui của một cậu bé.
- Những câu thơ, khổ thơ đặc biệt:
- Ra thế / Lượm ơi!...→ Diễn tả niềm thương xót, ngậm ngùi trước sự hi sinh đột ngột của Lượm.
- Thôi rồi, Lượm ơi! → Lời cảm thán bộc lộ niềm tuyệt vọng khi biết Lượm không thoát khỏi cái chết.
- Lượm ơi, còn không? → Câu thơ tách thành một khổ biểu thị sự nghẹn ngào, không tin Lượm đã hi sinh.
- Sự lặp lại hai khổ thơ 2 và 3 ở cuối bài → Lượm không chết chú vẫn mãi là chú bé liên lạc hồn nhiên, sống trong tim tác giả và trong cả lòng người đọc.
Trong bài thơ, người kể chuyện đã gọi Lượm bằng nhiều từ xưng hô khác nhau. Em hãy tìm những từ ấy và phân tích tác dụng của sự thay đổi cách gọi này đối với việc biểu hiện thái độ, quan hệ tình cảm của tác giả với Lượm.
- Trong bài thơ, người kể chuyện đã gọi Lượm bằng nhiều từ xưng hô khác nhau: cháu, chú bé, Lượm, chú đồng chí nhỏ → Thể hiện quan hệ nhiều chiều: vừa là chú cháu, vừa là đồng chí.
- Đoạn thơ sau cùng, tác giả gọi Lượm là “chú bé” vì lúc này Lượm đã trở thành người anh hùng trong lòng mọi người, là chiến sĩ nhỏ hi sinh vì quê hương, đất nước.
“Lượm ơi, còn không?” câu thơ đặt cuối bài như một câu hỏi đầy đau xót sau sự hi sinh của Lượm. Vì sao sau câu thơ ấy tác giả lặp lại hai khổ thơ ở đoạn đầu với hình ảnh Lượm hồn nhiên, vui tươi?
- Sau câu thơ “Lượm ơi, còn không?”, nhà thơ lặp lại hai khổ thơ ở đoạn đầu với hình ảnh hồn nhiên, vui tươi là để khẳng định: Lượm còn sống mãi trong lòng nhà thơ, trong lòng nhân dân và đất nước.
Nhiều người quan tâm
Thảo luận