Soạn văn 6
Câu trần thuật đơn

Soạn văn 6

Câu trần thuật đơn

  1. Soạn văn
  2. Lớp 6
  3. Câu trần thuật đơn

Phần I - CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ?
Phần I - CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ?

Câu 1 Trang 101 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2

Các câu dưới đây được dùng làm gì ?

Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng :

- Hức ! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nghỉ ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết !

Tôi về, không một chút bận tâm.

(Tô Hoài)

  • Đoạn văn có 9 câu, các câu được dùng như sau:

(1) Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. (2) Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:

- (3) Hức! (4) Thông ngách sang nhà ta? (5) Dễ nghe nhỉ! (6) Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. (7) Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. (8) Đào tổ nông thì cho chết!

(9) Tôi về, không một chút bận tâm.

    • Câu 1, 2, 6, 9: kể, tả, nêu ý kiến (câu trần thuật).
    • Câu 4: dùng để hỏi (Câu nghi vấn).
    • Câu 3, 5, 8: bộc lộ cảm xúc (Câu cảm).
    • Câu 7: cầu khiến (Câu cầu khiến).
Câu 2 Trang 101 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2

Xác định chủ ngữ, vị ngữ của các câu trần thuật vừa tìm được.

(1) Chưa nghe hết câu, tôi / đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài.

                                   CN         VN

(2) Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi / mắng.

                                               CN     VN

(6) Chú mày / hôi như cú mèo thế này, ta / nào chịu được. 

     CN1            VN1                          CN2    VN2

(9) Tôi / về, không một chút bận tâm.

   CN      VN

Câu 3 Trang 101 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2

Xếp các câu trần thuật nói trên thành hai loại :

  • Câu do một cặp chủ ngữ - vị ngữ (một cụm C - V) tạo thành;
  • Câu do hai hoặc nhiều cụm C - V sóng đôi tạo thành.
  • Câu do một cụm chủ vị tạo thành: câu 1, 2, 9.
  • Câu do 2 hoặc nhiều cụm chủ vị tạo thành: câu 6.

Phần II - LUYỆN TẬP
Phần II - LUYỆN TẬP

Câu 1 Trang 101 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2

Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây. Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì.

Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần dông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đặm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa. Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi.

(Nguyễn Tuân)

  • Các câu trần thuật đơn:
    • (1) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. : dùng để tả cảnh.
    • (2) Từ khi có vịnh Bắc Bộ … như vậy. : dùng để nêu ý kiến nhận xét.
Câu 2 Trang 102 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2

Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì?

a) Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ, tên là Lạc Long Quân.

(Con Rồng, cháu Tiên)

b) Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.

(Ếch ngồi đáy giếng)

c) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.

(Vũ Trinh)

a) Câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật.

b) Câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật.

c) Câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật.

Câu 3 Trang 102 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2

Cách giới thiệu nhân vật chính trong những truyện sau có gì khác với cách giới thiệu nêu trong bài tập 2?

a) Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông bà ao ước có một đứa con. Một hôm bà ra đồng trông thấy một vết chân rất to, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử để xem thua kém bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai và mười hai tháng sau sinh một cậu bé mặt mũi rất khôi ngô.

(Thánh Gióng)

b) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.

Một hôm, có hai chàng trai đến cầu hôn.

(Sơn Tinh, Thuỷ Tinh)

c) Ngày xưa, có một ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có một người nào thật lỗi lạc.

Một hôm, viên quan đi qua cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng [...].

(Em bé thông minh)

  • Trong bài tập 2, ở cả ba câu văn, các nhân vật chính (Lạc Long Quân, một con ếch và bà đỡ Trần) được giới thiệu trực tiếp ngay ở câu mở đầu của các truyện.
  • Trong bài tập 3, ở cả 3 đoạn văn, các nhân vật chính (Thánh Gióng, Sơn Tinh và Thủy Tinh, em bé thông minh) lại được giới thiệu gián tiếp tức là nhân vật phụ được giới thiệu trước, rồi từ những việc làm của những nhân ật phụ mới giới thiệu đến nhân vật chính. Cách giới thiệu như vậy sẽ làm cho sự xuất hiện của nhân vật chính càng nổi bật hơn và câu chuyện càng hấp dẫn hơn nhằm thu hút và tạo bất ngờ cho người đọc, người nghe.
Câu 4 Trang 103 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2

Ngoài tác dụng giới thiệu nhân vật, những câu mở đầu sau đây còn có tác dụng gì?

a) Xưa có một người thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra mua gỗ để làm nghề đẽo cày.

(Đẽo cày giữa đường)

b) Người kiếm củi tên mỗ ở huyên Lạng Giang, đang bổ củi ở sườn núi, thấy dưới thung lũng phía xa, cây cỏ lay động không ngớt mới vác búa đến xem, thấy một con hổ trán trắng, cúi đầu cào bới đất, nhảy lên, vật xuống, thỉnh thoảng lấy tay móc họng, mở miệng nhe cái răng, máu me, nhớt dãi trào ra.

(Vũ Trinh)

  • Ngoài tác dụng giới thiệu nhân vật, những câu mở đầu a và b còn miêu tả hoạt động của nhân vật.
Câu 5 Trang 103 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2

Chính tả (nhớ - viết) : Lượm (từ Ngày Huế đổ máu đến Nhảy trên đường vàng...).

HS tự làm

Nhiều người quan tâmNhiều người quan tâm

{{lessonTitle}}Thảo luận