Soạn văn 6
Câu trần thuật đơn có từ là
Phần I - ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các câu sau :
a) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
b) Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng kì ảo.
(Theo Ngữ văn 6, tập một)
c) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
(Nguyễn Tuân)
d) Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
a) Bà đỡ Trần / là người huyện Đông Triều.
CN VN
b) Truyền thuyết / là loại truyện dân gian … kì ảo.
CN VN
c) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô / là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
CN VN
d) Dế Mèn trêu chị Cốc / là dại.
CN VN
Vị ngữ của các câu trên do những từ hoặc cụm từ loại nào tạo thành ?
- Vị ngữ trong các câu trên là do:
- Câu a, b, c: từ là + cụm danh từ tạo thành.
- Câu d: từ là + tính từ tạo thành.
Chọn những từ hoặc cụm từ phủ định thích hợp cho sau đây điền vào trước vị ngữ của các câu trên : không, không phải, chưa, chưa phải.
a) … không phải là người huyện Đông Triều.
b) … không phải là loại truyện dân gian … kì ảo.
c) … chưa phải là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
d) … không phải là dại.
Phần II - CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
Đọc lại các câu vừa phân tích ở phần I và trả lời câu hỏi :
1. Vị ngữ của câu nào trình bày cách hiểu về sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở chủ ngữ?
2. Vị ngữ của câu nào có tác dụng giới thiệu sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở chủ ngữ?
3. Vị ngữ của câu nào miêu tả đặc điểm, trạng thái của sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở chủ ngữ?
4. Vị ngữ của câu nào thể hiện sự đánh giá đối với sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở chủ ngữ?
1. Vị ngữ của câu (b) trình bày cách hiểu về sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở chủ ngữ.
2. Vị ngữ của câu (a) có tác dụng giới thiệu sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở chủ ngữ.
3. Vị ngữ của câu (c) miêu tả đặc điểm, trạng thái của sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở chủ ngữ.
4. Vị ngữ của câu (d) thể hiện sự đánh giá đối với sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở chủ ngữ.
Phần III - LUYỆN TẬP
Tìm câu trần thuật đơn có từ là trong các câu dưới đây:
a) Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của một sự vật, hiện tượng khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
(Ngữ văn 6, tập 2)
b) Người ta gọi chàng là Sơn Tinh.
(Sơn Tinh, Thuỷ Tinh)
c) Tre là cánh tay của người nông dân [...].
Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.
[...] Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc đồng quê.
(Thép Mới)
d) Bồ các là bác chim ri
Chim ri là dì sáo sậu
Sáo sậu là cậu sáo đen
Sáo đen là em tu hú
Tu hú là chú bồ các.
(Đồng dao)
đ) Vua nhớ công ơn phong cho là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở quê nhà.
(Thánh Gióng)
e) Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối
Và dại khờ là những lũ người câm
Trên đường đi như những bóng âm thầm
Nhận đau khổ mà gởi vào im lặng.
(Tố Hữu)
a) Hoán dụ / là gọi tên sự vật … cho sự diễn đạt.
CN VN
→ Câu trần thuật đơn có từ là.
b) Người ta / gọi chàng là Sơn Tinh.
CN VN
→ Đây không phải là câu trần thuật đơn có từ là.
c)
(1) Tre / là cánh tay của người nông dân
CN VN
→ Câu trần thuật đơn có từ là.
(2) Tre / còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.
CN VN
→ Câu trần thuật đơn có từ là.
(3) Nhạc của trúc, nhạc của tre / là khúc nhạc của đồng quê.
CN VN
→ Câu trần thuật đơn có từ là.
d) Bồ các / là bác chim ri
CN VN
→ Câu trần thuật đơn có từ là.
Các câu tiếp theo làm tương tự.
đ) Vua / nhớ công ơn phong là Phù Đổng Thiên Vương … quê nhà.
CN VN
→ Đây không phải là câu trần thuật đơn có từ là.
e)
(1) Khóc / là nhục.
CN VN
→ Câu trần thuật đơn có từ là.
(2) Và dại khờ / là những lũ người câm.
CN VN
→ Câu trần thuật đơn có từ là.
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu trần thuật đơn có từ là vừa tìm được. Cho biết các câu ấy thuộc những kiểu nào.
- Gọi tên kiểu câu trần thuật đơn có từ là:
- Câu định nghĩa: câu a
- Câu miêu tả: câu c (1, 2, 3)
- Câu giới thiệu: câu d
- Câu đánh giá: câu e
Viết một đoạn văn từ năm đến bảy câu tả một người bạn của em, trong đoạn văn có ít nhất một câu trần thuật đơn có từ là. Nêu tác dụng của câu trần thuật sử có từ là trong đoạn văn.
- Viết đoạn văn tả người bạn thân của em:
- Hoa là người bạn thân nhất của em từ hồi học lớp Một. Bạn có dáng người nhỏ nhắn, rất đáng yêu. Mỗi khi cười, hai má lúm đồng tiền càng khiến nụ cười của Hoa thêm tỏa sáng. Ngoài ra, Hoa còn có biệt tài kể chuyện rất hay và diễn cảm. Em học đã học tập được từ bạn ấy rất nhiều điều bổ ích.
- Câu trần thuật đơn có từ là: Hoa là người bạn thân nhất của em từ hồi học lớp Một.
- Tác dụng: giới thiệu về bạn Hoa.
Thảo luận