Tổng kết về ngữ pháp

1. Trong số các từ in đậm sau đây, từ nào là danh từ, từ nào là động từ, từ nào là tính từ?

a) Một bài thơ hay không bao giờ ta đọc qua một lần mà bỏ xuống được. 

(Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ) 

b) Mà ông, thì ông không thích nghĩ ngợi như thế một tí nào. 

(Kim Lân, Làng)

c) Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu hồ cho nó. 

(Kim Lân, Làng) 

d) Đối với cháu, thật là đột ngột […]. 

(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) 

e) – Vâng! Ông giáo dạy phải! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng. 

(Nam Cao, Lão Hạc)

Hãy thêm các từ cho sau đây vào trước những từ thích hợp với chúng trong ba cột bên dưới. Cho biết mỗi từ trong ba cột đó thuộc từ loại nào.
a) những, các, một
b) hãy, đã, vừa
c) rất, hơi, quá 

Từ những kết quả đạt được ở bài tập 1 và bài tập 2, hãy cho biết danh từ có thể đứng sau những từ nào, động từ đứng sau những từ nào và tính từ đứng sau những từ nào trong số những từ nêu trên.

Kẻ bảng theo mẫu cho dưới đây và điền các từ có thể kết hợp với danh từ, động từ, tính từ vào những cột để trống.

Trong những đoạn trích sau đây, các từ in đậm vốn thuộc từ loại nào và ở đây chúng được dùng như từ thuộc từ loại nào? 

a) Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động. 

(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà) 

b) Làm khí tượng, ở được cao thế mới là lí tưởng chứ. 

(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) 

c) Những băn khoăn ấy làm cho nhà hội họa không nhận xét được gì ở cô con gái ngồi trước mặt đằng kia. 

(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

Hãy xếp các từ in đậm trong những câu say đây vào cột thích hợp (theo bảng mẫu) ở dưới. 

a) Một lát sau không phải chỉ có ba đứa mà cả một lũ trẻ ở tầng dưới lần lượt chạy lên. 

(Nguyễn Minh Châu, Bến quê) 

b) Trong cuộc đời kháng chiến của tôi, tôi chứng kiến không biết bao nhiêu cuộc chia tay, nhưng chưa bao giờ, tôi bị xúc động như lần ấy. 

(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà) 

c) Ngoài cửa sổ bấy giờ những bông hoa bằng lăng đã thưa thớt – cái giống hoa ngay khi mới nở, màu sắc đã nhợt nhạt. 

(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) 

d) – Trời ơi, chỉ còn có năm phút! 

(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) 

e) – Quê anh ở đâu thế? – Họa sĩ hỏi. 

(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) 

g) – Đã bao giờ Tuấn… sang bên kia chưa hả? 

(Nguyễn Minh Châu, Bến quê) 

h) – Bố đang sai con làm cái việc gì lạ thế? 

(Nguyễn Minh Châu, Bến quê)

Tìm những từ chuyên dùng ở cuối câu để tạo câu nghi vấn. Cho biết các từ ấy thuộc từ loại nào.