Soạn văn 9
Sang thu - Hữu Thỉnh
Bố cục & Nội dung chính
Bố cục:
- Khổ 1: Cảm nhận về thiên nhiên lúc giao mùa, tín hiệu báo thu về.
- Khổ 2: Cảm nhận về quang cảnh trời đất lúc vào thu.
- Khổ 3: Những biến chuyển âm thầm của tạo vật và suy ngẫm về cuộc đời người lúc chớm thu.
Nội dung chính: Bài thơ là những cảm nhận thực sự tinh tế cùng sự quan sát vô cùng tỉ mỉ của tác giả về sự biến chuyển của đất trời từ cuối mùa hạ sang thu. Từ đó bộc lộ tình yêu thiết tha với thiên nhiên của một tâm hồn nhạy cảm và sâu sắc.
Hướng dẫn trả lời
Sự biến đổi của đất trời sang thu được Hữu Thỉnh cảm nhận bắt đầu từ đâu và gợi tả qua những hình ảnh, hiện tượng gì?
Nhà thơ dùng mọi giác quan để cảm nhận những tín hiệu thu về :
- Cảm nhận bằng khứu giác và xúc giác : hương ổi phả vào trong gió se.
- Cảm nhận bằng thị giác : sương chùng chình qua ngõ.
- Từ những cảm nhận tinh tế mà tài hoa ấy, ta như thấy hình bóng một con người với một tâm hồn nhạy cảm, yêu thiên nhiên tha thiết.
Phân tích sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ về những chuyển biến trong không gian lúc sang thu. (Gợi ý: qua hương vị, qua vận động của gió, sương, của dòng sông, cánh chim, đám mây, qua nắng, mưa, tiếng sấm. Chú ý các từ phả vào, chùng chình, dềnh dàng...)
Cảm nhận tinh tế của nhà thơ về những biến chuyển của trời đất sang thu trong không gian được thể hiện qua sự vận động của thiên nhiên:
- Hương vị: Mùi ổi chín lan tỏa trong không gian.
- Hình ảnh:
- Cơn gió se.
- Sương thu
- Dòng sông
- Đàn chim bay vội vã
- Từng đám mây lững lờ trôi
- Nắng nhạt hơn và mưa cũng vơi dần hơn.
- Tiếng sấm thưa dần.
Cách sử dụng từ ngữ: những từ ngữ “phả vào”, “chùng chình”, “dềnh dàng” diễn tả cảm giác, trạng thái, thể hiện sự thay đổi của khung cảnh thiên nhiên một cách tinh tế trong thời điểm giao mùa.
Theo em, nét riêng của thời điểm giao mùa hạ - thu được Hữu Thỉnh thể hiện đặc sắc nhất qua hình ảnh, câu thơ nào? Em hiểu thế nào về hai dòng thơ cuối bài:
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Nét riêng của thời điểm giao mùa hạ - thu được Hữu Thỉnh thể hiện đặc sắc nhất qua hình ảnh và câu thơ:
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.
→ Đám mây như một chiếc cầu nối liền giữa hai mùa thu và hạ. Hàm chứa trong đó biết bao sự bịn rịn, lưu luyến của cảnh, của tình, đám mây mang đầy tâm trạng của thi nhân.
Hai dòng thơ cuối bài:
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng câu đứng tuổi.
→ Sấm tượng trưng cho những gì bất thường, dữ dội trong cuộc sống; hàng cây đứng tuổi tượng trưng cho người từng trải. Con người từng trải sẽ bình thản hơn, điềm đạm, chín chắn trưởng thành hơn trước những bão tố của cuộc đời.
Hướng dẫn luyện tập
Dựa vào các hình ảnh, bố cục bài thơ, viết một bài văn ngắn diễn tả cảm nhận của Hữu Thỉnh trước sự biến chuyển của đất trời lúc sang thu.
Trả lời
Nếu như mùa xuân gợi nhắc đến sự sinh sôi của thiên nhiên, mùa hè chở ánh nắng về qua khắp tán phượng vĩ, mùa đông gợi lên cảm giác ấm cúng trong những gian nhà nhỏ thì mùa thu lại mang cảm giác dịu hiền. Nắng mùa thu nhẹ nhàng mơn man từng ngõ nhỏ miền Bắc, thời tiết cũng chỉ vừa se lạnh để con người cần một chút ấm áp. Có lẽ nó là một mùa đặc biệt, nên tác giả Hữu Thỉnh đã dùng hết giác quan để cảm nhận nó. Ông dùng khứu giác để cảm nhận hương vị của trái cây mùa thu, dùng xúc giác để cảm nhận những cơn gió se lạnh khe khẽ lướt qua làn da, dùng thị giác để chiêm ngưỡng những làn sương mỏng, đang thong dong giữa những ngõ nhỏ. “bỗng”, ông giật mình, cảm nhận được thời khắc giao mùa đã đến. Đó là quy luật của bốn mùa, cũng như quy luật của đời người. Trời sang thu người sang tuổi.
Nhiều người quan tâm
-
Phong cách Hồ Chí Minh - Lê Anh Trà
-
Các phương châm hội thoại
-
Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
-
Luyện tập sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
-
Đấu tranh cho một thế giới hòa bình - G.G.Mác-két
-
Các phương châm hội thoại (tiếp theo)
-
Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh
Thảo luận