Thuế máu - Nguyễn Ái Quốc

Nhận xét về cách đặt tên chương, tên các phần trong văn bản:

• Đặt tên chương “Thuế máu”: Phản ánh một thủ đoạn bóc lột tàn nhẫn của chế độ thực dân bằng một thứ thuế tàn nhẫn - Thuế máu - bóc lột cả về xương máu, mạng sống
• Cách đặt tên các phần: Cho thấy quá trình lừa bịp, bóc lột đến cùng kiệt của bọn thực dân với người dân bản xứ từ trước, trong và sau chiến tranh:

Chiến tranh và “người bản xứ” → Chế độ lính tình nguyện → Kết quả của sự hi sinh.

So sánh thái độ của các quan cai trị thực dân đối với người dân thuộc địa ở hai thời điểm:

• Trước khi có chiến tranh:
  • Bị xem là giống người hạ đẳng.
  • Bị đối xử và đánh đập như súc vật.
• Khi chiến tranh xảy ra
  • Lập tức được tâng bốc, vỗ về.
  • Được phong những danh hiệu tưởng cao quý mà thực chất là hão huyền.

Số phận thảm thương của người dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa:

• Đột ngột xa lìa vợ con, quê hương vì mục đích vô nghĩa.
• Đem mạng sống đổi lấy những vinh dự hão huyền.
• Bị biến thành vật hi sinh cho lợi ích, danh dự của những kẻ cầm quyền.

Các thủ đoạn, mánh khóe bắt lính của bọn thực dân:

• Tiến hành lùng ráp, vây bắt và cưỡng bức người ta phải đi lính (từ nhà nghèo → nhà giàu)
• Lợi dụng chuyện bắt lính mà dọa nạt, xoay xở kiếm tiền đối với những người nhà giàu.
• Sẵn sàng trói, xích, nhốt người ta như nhốt súc vật, sẵn sàng đàn áp dã man nếu như có chống đối.

Người dân thuộc địa không hề “tình nguyện” hiến dâng xươg máu như lời lẽ bịp bợm của bọn cầm quyền (Người dân trốn tránh, tự làm mình nhiễm bệnh để không phải đi lính)

Kết quả sự hi sinh của người dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh:

• Những người từng hi sinh xương máu, từng được tâng bốc trước đây mặc nhiên trở lại “giống người hèn hạ”
• Sự hi sinh này chẳng hề đem lại gì cho người dân thuộc địa bởi lẽ chế độ bản xứ không hề biết tới chính nghĩa và công lí.

Nhận xét cách đối xử của chính quyền thực dân đối với họ sau khi đã bóc lột hết “thuế máu” của họ: tàn nhẫn, bỉ ối, trơ tráo.

Nhận xét về trình tự bố cục các phần trong chương: Được sắp xếp theo trình tự thời gian trước, trong và sau khi cuộc chiến tranh thế giới 1914 - 1918 xảy ra.

Tác dụng:

• Bộ mặt giả nhân giả nghĩa trơ trẽn, đọc ác của bọn thực dân bị bóc trần toàn diện, triệt để.
• Thân phận thảm thương của người dân được miêu tả tỉ mỉ, sâu sắc hơn.

Nghệ thuật châm biếm, đả kích, sắc sảo, tài tình của tác giả thể hiện qua:

• Cách xây dựng hình ảnh: sinh động, giàu tình cảm, sức mạnh tố cáo
• Giọng điệu trào phúng đặc sắc, giễu cợt, mỉa mai.

Nhận xét về yếu tổ biểu cảm trong đoạn trích:

• Các hình ảnh được xây dựng mang tính biểu cảm cao → Toát lên số phận đáng thương của người dân nô lệ và bộ mặt tráo trở của bọn thực dân.
• Các yếu tố tự sự và biểu cảm được kết hợp chặt chẽ hài hòa.