Soạn văn 8
Chương trình địa phương (phần Tiếng Việt) - Tập 2
Hướng dẫn trả lời
Xác định từ xưng hô trong hai đoạn trích sau. Trong các đoạn trích này, những từ xưng hô nào là từ toàn dân, những từ xưng hô nào không phải là từ toàn dân nhưng cũng không thuộc lớp từ địa phương.
a) Thoáng thấy mẹ về đến cổng, thằng Dần mừng nhảy chân sáo:
– U đi đâu từ lúc non chưa đến giờ? Có mua được gạo hay không? Sao u lại về không thế?
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
b) Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi oà lên khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo:
– Con nín đi! Mợ đã về với con rồi mà.
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
Xác định từ xưng hô:
a)
- (1) mẹ (từ toàn dân)
- (2) u (từ địa phương)
b)
- (3) con (từ toàn dân)
- (1) mợ (không phải từ địa phương cũng không phải từ toàn dân)
Tìm các từ xưng hô địa phương và cách xưng hô ở địa phương em và ở những địa phương khác mà em biết.
Ví dụ: tui (tôi); tau (tao); hấn (hắn); bọ, thầy, tía (bố); bầm, mế, má (mẹ),…
Từ xưng hô ở địa phương có thể được dùng trong hoàn cảnh giao tiếp nào?
- Khi giao tiếp thân mật giữa những người cùng địa phương với nhau.
- Trong văn chương dùng để tạo sắc thái địa phương.
Đối chiếu những phương tiện xưng hô được xác định trong bài tập 2 và những phương tiện chỉ quan hệ thân thuộc trong bài "Chương trình địa phương" ở học kì I và cho nhận xét.
- Phần lớn các từ chỉ người có quan hệ thân thuộc đều có thể dùng để xưng hô.
- Trong tiếng Việt, người ta còn dùng các đại từ, các từ chỉ chức vụ, nghề nghiệp,… để xưng hô.
Thảo luận