Ôn tập phần tập làm văn

• Văn bản cần có sự thống nhất để tập trung vào vấn đề chính khi triển khai văn bản.
• Tính thống nhất của văn bản được thể hiện ở:
  • Nội dung: Tất cả đơn vị ngôn ngữ chỉ tập trung vào một chủ đề xác định
  • Hình thức: Các câu trong đoạn văn phải có sự liên kết chặt chẽ

Em rất thích đọc sách

 Sách mở rộng trước mắt ta những chân trời mới: qua sách ta có thể xuống tận đại dương bao la sâu thẳm để tìm hiểu cuộc sống của các loài cá và dạo chơi giữa những đảo san hô đẹp tuyệt vời. Qua sách ta có thể lên được những đỉnh cao chót vót của nóc nhà thế giới Hy Mã Lạp Sơn, hay đến với Nam cực xa xôi để ngắm nhìn các chú chim cánh cụt giữa biển băng trắng xóa. Sách còn giúp ta vượt trùng dương đến với nước Mỹ sôi động văn minh, đến với nước Pháp trang trọng, cổ kính hay châu Phi rực lửa hoang dã… Vì vậy em rất thích đọc sách.

Mùa hè thật hấp dẫn

Tại sao lại không yêu thích màu hè được nhỉ? Mùa hè ta được nghỉ ngơi thư giãn sau chín tháng học tập căng thẳng. Ta lại còn được bao trò chơi giải trí đang chờ đợi ở phía trước như tắm biển, leo núi, cắm trại, du lịch đến sinh hoạt tại các câu lạc bộ mà mình yêu thích như âm nhạc, nấu ăn, hội họa, thẩm mĩ… Mùa hè thật hấp dẫn phải không các bạn?

• Cần tóm tắt văn bản tự sự để lưu lại nội dung chính của văn bản và sử dụng trong những dịp cần thiết.
• Cách tóm tắt văn bản tự sự:
  • Đọc kĩ để hiểu đúng chủ đề văn bản.
  • Xác định nội dung chính cần tóm tắt.
  • Sắp xếp nội dung theo một trình tự hợp lí.
  • Viết thành bản tóm tắt.

Giúp cho việc kể chuyện sinh động và sâu sắc hơn, đồng thời thể hiện được thái độ tình cảm của người kể.

Khi viết (nói) đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm cần chú ý:

• Phải tùy vào nội dung, mục đích và tính chất của văn bản
• Yếu tố tự sự là chính.
• Yếu tố miêu tả, biểu cảm chỉ là phụ. Không nên lạm dụng.

• Tính chất:
  • Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong đời sống hàng ngày.
  • Văn bản thuyết minh cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân... của các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích.
• Lợi ích: Cung cấp tri thức
• Những văn bản thuyết minh thường gặp:
  • Giới thiệu một sản phẩm mới.
  • Giới thiệu một danh lam thắng cảnh hoặc một di tích lịch sử.
  • Giới thiệu tiểu sử một danh nhân, một nhà văn.
  • Giới thiệu một tác phẩm.

• Muốn làm một văn bản thuyết minh, chúng ta cần phải:
  • Xác định rõ đối tượng cần thuyết minh
  • Xác định rõ phạm vi, tri thức khách quan, khoa học về đối tượng cần được thuyết minh đó.
  • Lựa chọn phương pháp thuyết minh thích hợp
  • Tìm bố cục thích hợp
• Một số phương pháp thuyết minh sự vật thường gặp:
  • Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích.
  • Phương pháp liệt kê.
  • Phương pháp nêu ví dụ.
  • Phương pháp dùng số liệu.
  • Phương pháp so sánh.
  • Phương pháp phân loại, phân tích.

• Mở bài: Giới thiệu đối tượng cần thuyết minh
• Thân bài: Trình bày một cách chi tiết, cụ thể về các mặt như: cấu tạo, đặc điểm, lợi ích, và những điểm nổi bật khác của đối tượng.
• Kết bài: Bày tỏ thái độ đối với đối tượng.

• Luận điểm là ý kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm của bài văn được nêu ra dưới hình thái câu khẳng định (hay phủ định), được diễn đạt sáng tỏ, dễ hiểu nhất quán.
• Tính chất:
  • Luận điểm là linh hồn của bài viết, nó thống nhất các đoạn văn thành một khối.
  • Luận điểm phải đúng đắn, chân thật, đáp ứng được nhu cầu thực tế thì mới có sức thuyết phục”.

• Ví dụ:

  • Với đề bài "Vì sao chúng ta phải đổi mới phương pháp học tập", có thể đưa ra một số luận điểm như sau:
    • Phương pháp học tập có ảnh hưởng lớn đến kết quả học tập.
    • Phương pháp học tập cũ (thụ động, máy móc...) hạn chế kết quả học tập.
    • Cần xây dựng phương pháp học tập mới (tích cực, chủ động...) nhằm mang lại hiệu quả cao...

• Các yếu tố như tự sự, miêu tả, biểu cảm giúp cho văn bản nghị luận trở nên rõ ràng, cụ thể, dễ hiểu, đỡ khô khan và có sức truyền cảm hứng thuyết phục hơn.
  • Yếu tố tự sự: Dùng khi kể câu chuyện, nhằm đưa ra dẫn chứng xác thực
  • Yếu tố miêu tả: Dùng khi cần miêu tả sự vật, sự việc, nhằm giúp người đọc có sự hình dung cụ thể, sinh động
  • Yếu tố biểu cảm: Dùng khi bày tỏ tình cảm cảm xúc, nhằm giúp cho bài nghị luận thêm sức truyền cảm
• Ví dụ:
  • Trong Chiếu dời đô của Lý Công Uẩn có đoạn: "Huống gì thành Đại La, kinh đô cũ của Cao Vương. ... Thật là chốn tụ hội của bốn phương đất nước, cũng là nơi kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời".
    • Trong đoạn trích trên, trước khi đi đến luận điểm: "Thành Đại La là nơi thắng địa, chốn tụ hội bốn phương, kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời", Lý Công Uẩn đã miêu tả rất chi tiết địa thế xung quanh Đại La. Cách miêu tả như vậy khiến người đọc, người nghe có thể hình dung rõ về nơi "thánh địa" ấy.
  • Luận điểm của tác giả tăng thêm sức thuyết phục.

• Văn bản tường trình: Trình bày một sự việc xấu đã xảy ra để cấp trên nắm được
• Văn bản thông báo: Thông báo một sự việc để cấp dưới nắm được
• Hai văn bản đều được viết theo thể thức của một văn bản hành chính công vụ. Tuy vậy cũng có sự khác biệt nhất định:
  • Văn bản thông báo trình bày những công việc đã làm, đã thực hiện được để người khác được biết.
  • Văn bản tường trình: trình bày thiệt hại hoặc mức độ trách nhiệm của người tường trình trong các sự việc xảy ra sự việc cần xem xét lại.