Quê hương - Tế Hanh

Cảnh dân chài bơi thuyền ra khơi:

• Không gian, thời gian: Trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng.
• Hình ảnh con thuyền được so với con tuấn mã: “hăng”, “phăng” thể hiện sự dũng mãnh, tràn trề sức sống của đoàn thuyền.
• Hình ảnh cánh buồm được so sánh như mảnh hồn làng: Biểu hiện cho hồn cốt của người dân vùng biển.

Cảnh đón thuyền cá về bến:

• Không khí: Ồn ào, tấp nập, náo nhiệt
• Hình ảnh người dân chài: “làn da ngăm dám nắng”, “thân hình nồng thở vị xa xăm”

→ Vẻ đẹp rắn chắc, khỏe khoắn mang phong vị người dân miền biển.

Hình ảnh chiếc thuyền: Con thuyền được nhân hóa. Nó cũng như con người, trở về nghỉ ngơi sau hành trình vất vả, chất muối thấm trong từng thớ vỏ như hồn biển hồn quê thấm vào máu thịt mỗi người dân quê.

Cánh buồm gương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió…

• Cánh buồm “giương to” khi gặp gió lớn
• Nghệ thuật so sánh ẩn dụ: Cánh buồm - một hình ảnh cụ thể được so sánh với hình ảnh trừu tượng “mảnh hồn làng”, cũng như tinh thần phóng khoáng, kiên cường của người dân miền biển chính là linh hồn của làng quê.

Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng.
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm.

• Tả thực: dân chài lưới làn da rám nắng.“Làn da ngăm rám nắng” làn da khỏe khoắn nhuộm nắng gió, mặn mòi của biển. Thân hình “nồng thở vị xa xăm”. “Vị xa xăm ấy” là vị của biển khơi, vị của gió trời. Hình ảnh người dân chài hiện lên khỏe khoắn, mạnh mẽ như một tượng đài của quê hương.
• Sử dụng biện pháp ẩn dụ thể hiện cảm nhận bằng xúc giác (vị), cái vốn chỉ được cảm nhận bằng thị giác (thân hình).
• Những câu thơ tả cảnh thuyền cá về bến toát lên vẻ mặn mòi của biển, thấm đượm xúc cảm bâng khuâng thương nhớ của người con xa quê hương.

⇒ Lối nói so sánh và biện pháp ẩn dụ khiến hình ảnh con thuyền trở nên có hồn, hình ảnh người dân chài trở nên sinh động, lãng mạn hơn.

Tình cảm của tác giả đối với quê hương thật đằm thắm, sâu sắc. Xa quê, tác giả luôn nhớ về quê mình với vị mặn mòi, màu xanh của biển, với cánh buồm trắng, những con thuyền ra khơi và những thân hình vạm vỡ của những người dân chài… Nếu không có tấm lòng gắn bó sâu nặng với con người và cuộc sống lao động của làng chài quê hương thì Tế Hanh sẽ không có được những câu thơ xuất thần, độc đáo như vậy.

Nghệ thuật:

• Giọng thơ mộc mạc, giản dị, ngôn ngữ giàu giá trị biểu cảm.
• Hình ảnh so sánh giàu hình ảnh, có giá trị biểu cảm cao, phép nhân hóa.
• Phép ẩn dụ, đảo trật tự từ trong câu.
• Hàng loạt động từ mạnh, tính từ, phép liệt kê.
• Sử dụng phương pháp biểu đạt tự sự đan xen miêu tả và biểu cảm.