Luyện tập thao tác lập luận bình luận

a. Xác định rõ:

• Bài văn tham gia diễn đàn nên là một bài bình luận mục đích nhằm đánh giá, bàn luận, đề xuất ý kiến riêng của bản thân về vấn đề lời ăn tiếng nói của học sinh, một vấn đề mọi người đều đã biết nhưng còn có ý kiến khác nhau.
• Tùy sự lựa chọn của mỗi học sinh mà bình luận về toàn bộ vấn đề hoặc chọn một khía cạnh của vấn đề. VD: Biết nói lời “xin lỗi”.
• Dàn ý:

Mở bài: Giới thiệu về việc biết nói lời “xin lỗi” ở học sinh văn minh, thanh lịch.

Thân bài:

(1) Đánh giá vấn đề: biết nói lời “xin lỗi” là một biểu hiện đẹp trong lời ăn tiếng nói và ứng xử của người học sinh văn minh, thanh lịch.

• Giải thích ngắn gọn lời “xin lỗi” là gì? Lấy dẫn chứng về lời “xin lỗi”.
• Lời xin lỗi là cần thiết và là biểu hiện đẹp trong lời ăn tiếng của học sinh văn minh, thanh lịch vì:
  • Cuộc sống hiện đại và yêu cầu về quy tắc giao tiếp giữa người với người đòi hỏi chúng ta phải biết nói lời “xin lỗi” khi có lỗi với người khác hoặc gây ra những phiền toái, bất tiện cho họ.
  • Lời “xin lỗi” thể hiện sự chân thành, lịch thiệp và cả nhân cách của người nói.

(2) Bàn về lời “xin lỗi” của học sinh văn minh, thanh lịch:

• Thói quen nói lời “xin lỗi” cần có ở mọi học sinh và mọi người trong cuộc sống và phải được nói ra kịp thời, đúng lúc, đúng chỗ, phù hợp với hoàn cảnh và với đối tượng.
• Là người học sinh văn minh, thanh lịch cần biết nói lời “xin lỗi” không chỉ khi ở trường, với thầy cô, bạn bè mà cần có thói quen đó trong sinh hoạt gia đình, khi giao tiếp xã hội nói chung.
• Hiện nay, rất nhiều bạn học sinh xem nhẹ lời “xin lỗi” hoặc cho đó là giao tiếp rườm rà, hoặc cho đó là khách sáo, từ đó dẫn đến sự cẩu thả, mất tinh tế, thiếu lịch sự và chân thành trong lời ăn tiếng nói, trong tình ứng xử và trong tình cảm. Cần khắc phục điều này vì một con người tốt hơn của chính chúng ta.

Kết bài: Tóm tắt vấn đề, rút ra bài học.

a. Trình bày một luận điểm trong dàn ý trên: HS lựa chọn và trình bày.

b. Bàn về một hiện tượng được xã hội quan tâm (VD: vệ sinh an toàn thực phẩm…).

Gợi ý một số luận điểm cơ bản:

• Giải thích, nêu biểu hiện và thực trạng của vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm.
• Đánh giá: vệ sinh an toàn thực phẩm hiện nay phức tạp, không an toàn và đã trở thành vấn nạn quốc gia, đe dọa mọi nhà.
• Bàn luận:
  • Về nguyên nhân, tác hại và hệ lụy lâu dài của thực phẩm bẩn.
  • Về giải pháp, hành động cần có để khắc phục tình trạng thực phẩm không vệ sinh, không an toàn.
  • Từ vấn đề thực phẩm không vệ sinh, không an toàn mở rộng vấn đề về nhân cách và cách ứng xử giữa con người với con người hiện nay.

c. Bàn về một vấn đề văn học (VD: tư tưởng nhân đạo mới mẻ của Nam Cao qua truyện “Chí Phèo”…).

Gợi ý một số luận điểm cơ bản:

• Giải thích ngắn gọn “tư tưởng nhân đạo”.
• Đánh giá: Truyện “Chí Phèo” của Nam Cao bộc lộ tư tưởng nhân đạo mới mẻ, sâu sắc và hấp dẫn.
• Bàn luận:
  • Nam Cao viết truyện “Chí Phèo” khi mảng đề tài người nông dân đã gặt hái nhiều thành công (Ngô Tất Tố nêu nỗi khổ về sưu thuế qua “Tắt đèn”, Nguyễn Công Hoan phản ánh nỗi khổ bị bọn quan lại đè nén,…).
  • Điểm mới của Nam Cao: phản ánh nỗi đau tinh thần, nỗi đau đánh mất chính mình, trở nên tha hóa biến chất của người nông dân lương thiện (qua Chí Phèo là bi kịch tha hóa, lưu manh hóa và bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người).
  • Nghệ thuật thể hiện tư tưởng nhân đạo của Nam Cao độc đáo, hấp dẫn: xây dựng nhân vật điển hình (Chí Phèo, Bá Kiến, Thị Nở đều đạt độ điển hình), nghệ thuật trần thuật hấp dẫn, giọng kể đa thanh, bút pháp phân tích tâm lí nhân vật điêu luyện…