Soạn văn 12
Thực hành về hàm ý

Soạn văn 12

Thực hành về hàm ý

  1. Soạn văn
  2. Lớp 12
  3. Thực hành về hàm ý

Hướng dẫn trả lời
Hướng dẫn trả lời

Câu 1 Trang 79 SGK Ngữ Văn 12 - Tập 2

Đọc đoạn trích và trả lời các câu hỏi:

Về đến nhà, A Phủ lẳng vai ném nửa con bò xuống gốc đào trước cửa. Pá Tra bước ra hỏi:

- Mất mấy con bò?

A Phủ trả lời tự nhiên:

-Tôi về lấy súng, thế nào cũng bắn được. Con hổ này to lắm.

Pá Tra hất tay, nói:

- Quân ăn cướp làm mất bò tao. A Sử ! Đem súng đi lấy con hổ về.

(Tô Hoài, Vợ chồng A Phủ)

a. Nếu căn cứ vào lời đáp của A Phủ với câu hỏi của Pá Tra thì:

  • Lời đáp đó thiếu thông tin về số lượng bò bị mất
  • Lời đáp đó thừa thông tin về việc A Phủ về lấy súng đi bắt hổ.
  • Cách trả lời của A Phủ chứa hàm ý và thể hiện sự khôn khéo: thừa nhận việc làm mất bò và đưa ra giải pháp lấy công chuộc tội, đồng thời ngầm hé mở rằng giá trị của con hổ còn lớn hơn giá trị của con bò đã mất.

b. Từ sự phân tích trên:

  • Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
  • Trong đoạn hội thoại trên, A Phủ cố ý vi phạm phương châm về lượng (vừa thừa vừa thiếu thông tin) nhằm mục đích hướng Pá Tra đến lợi ích lớn hơn con bò bị mất, lợi ích ấy A Phủ có thể mang lại để lấy công chuộc tội.

 

 

Câu 2 Trang 79 SGK Ngữ Văn 12 - Tập 2

Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi:

Những lúc như thế, thì một người dẫu khôn ngoan cũng không bình tĩnh được. Nhất là khi trông thấy một thằng chỉ đến vòi tiền uống rượu như Chí Phèo. Tuy vậy, cụ cũng móc sẵn năm hào. Thà móc sẵn để tống nó đi cho chóng. Nhưng móc rồi, cụ cũng phải quát một câu cho nhẹ người:

- Chí Phèo đấy hở ? Lè bè vừa thôi chứ, tôi không phải là cái kho.

Rồi ném bẹt năm hào xuống đất, cụ bảo hắn:

- Cầm lấy mà cút đi cho rảnh. Rồi làm mà ăn chứ cứ báo người ta mãi à?

Hắn trợn mắt chỉ tay vào mặt cụ:

- Tao không đến đây xin năm hào.

Thấy hắn toan làm dữ cụ đành dịu giọng:

- Thôi, cầm lấy vậy, tôi không còn hơn.

Hắn vênh cái mặt lên, rất kiêu ngạo:

- Tao đã bảo là tao không đòi tiền.

- Giỏi! Hôm nay mới thấy anh không đòi tiền. Thế anh cần gì?

Hắn dõng dạc:

- Tao muốn làm người lương thiện!

(Nam Cao, Chí Phèo)

a. Câu nói của Bá Kiến “Tôi không phải cái kho” có hàm ý:

  • Từ chối đề nghị xin tiền của Chí Phèo
  • Câu nói vi phạm phương châm cách thức vì thiếu sự rõ ràng.

b. Hành động nói và hàm ý trong hai lượt lời đầu tiên của Bá Kiến:

Lượt lời 1: Chí Phèo đấy hở?

→ Hành động chào - Hàm ý ngao ngán, chán ghét.

Lượt lời 2: Rồi làm mà ăn chứ cứ báo người ta mãi à?

→ Hành động yêu cầu, thúc giục – Hàm ý: Chí Phèo phải tự lo lấy thân mình, Bá Kiến không thể chu cấp mãi.

c. Lượt lời 1, 2 Chí Phèo không nói hết ý: đến để làm gì?

  • Hàm ý của lượt lời 1 và 2 của Chí Phèo được tường minh hóa ở lượt lời 3: Tao muốn làm người lương thiện.
  • Cách nói ở hai lượt lời đầu của Chí Phèo không đảm bảo phương châm về lượng và về cách thức vì thiếu rõ ràng, thiếu thông tin: Không nói rõ Chí Phèo đến để đòi cái gì.
Câu 3 Trang 79 SGK Ngữ Văn 12 - Tập 2

Đọc truyện sau đây và trả lời câu hỏi:

Một thầy đồ đang cặm cụi viết bài, bà vợ đến bên cạnh nói:

-Ông lấy giấy khổ to mà viết có hơn không?

Thầy đồ lấy làm đắc chí, cho là bà vợ khen tài văn chương của mình, văn tứ dồi dào, giấy khổ nhỏ không đủ chép, nhưng cũng hỏi lại:

-Bà nói vậy là thế nào?

Bà vợ thong thả nói:

-Ông chả biết tính toán gì cả, giấy khổ to bỏ đi còn gói hàng, chứ giấy khổ nhỏ thì làm gì được.

(Theo truyện cười Những chàng ngốc, NXB Văn hóa, Hà Nội 1993)

a. Lượt lời thứ nhất:

  • Lượt lời thứ nhất của bà đồ có hình thức câu hỏi nhưng thực chất là thực hiện hành động: khuyên ông đồ chuyển sang viết trên giấy khổ to.
  • Lượt lời thứ hai: lượt lời đầu có thêm hàm ý khác: không tin tưởng vào tài văn chương của ông, ý nói văn chương ông viết kém.

b. Bà đồ không nói thẳng ý mình mà chọn cách nói như trong truyện nhằm giữ thể diện cho ông đồ và thể hiện ý kiến một cách tế nhị, khéo léo.

Trang 79 SGK Ngữ Văn 12 - Tập 2

Qua các bài tập trên, anh (chị) hãy xác đinh: Để nói một câu có hàm ý, người ta thường sử dụng các cách thức nào? Chọn câu trả lời đúng và đầy đủ nhất.

Đáp án D

Nhiều người quan tâmNhiều người quan tâm

{{lessonTitle}}Thảo luận