Thực hành về hàm ý

a. Nếu căn cứ vào lời đáp của A Phủ với câu hỏi của Pá Tra thì:

• Lời đáp đó thiếu thông tin về số lượng bò bị mất
• Lời đáp đó thừa thông tin về việc A Phủ về lấy súng đi bắt hổ.
• Cách trả lời của A Phủ chứa hàm ý và thể hiện sự khôn khéo: thừa nhận việc làm mất bò và đưa ra giải pháp lấy công chuộc tội, đồng thời ngầm hé mở rằng giá trị của con hổ còn lớn hơn giá trị của con bò đã mất.

b. Từ sự phân tích trên:

• Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
• Trong đoạn hội thoại trên, A Phủ cố ý vi phạm phương châm về lượng (vừa thừa vừa thiếu thông tin) nhằm mục đích hướng Pá Tra đến lợi ích lớn hơn con bò bị mất, lợi ích ấy A Phủ có thể mang lại để lấy công chuộc tội.

a. Câu nói của Bá Kiến “Tôi không phải cái kho” có hàm ý:

• Từ chối đề nghị xin tiền của Chí Phèo
• Câu nói vi phạm phương châm cách thức vì thiếu sự rõ ràng.

b. Hành động nói và hàm ý trong hai lượt lời đầu tiên của Bá Kiến:

Lượt lời 1: Chí Phèo đấy hở?

→ Hành động chào - Hàm ý ngao ngán, chán ghét.

Lượt lời 2: Rồi làm mà ăn chứ cứ báo người ta mãi à?

→ Hành động yêu cầu, thúc giục – Hàm ý: Chí Phèo phải tự lo lấy thân mình, Bá Kiến không thể chu cấp mãi.

c. Lượt lời 1, 2 Chí Phèo không nói hết ý: đến để làm gì?

• Hàm ý của lượt lời 1 và 2 của Chí Phèo được tường minh hóa ở lượt lời 3: Tao muốn làm người lương thiện.
• Cách nói ở hai lượt lời đầu của Chí Phèo không đảm bảo phương châm về lượng và về cách thức vì thiếu rõ ràng, thiếu thông tin: Không nói rõ Chí Phèo đến để đòi cái gì.

a. Lượt lời thứ nhất:

• Lượt lời thứ nhất của bà đồ có hình thức câu hỏi nhưng thực chất là thực hiện hành động: khuyên ông đồ chuyển sang viết trên giấy khổ to.
• Lượt lời thứ hai: lượt lời đầu có thêm hàm ý khác: không tin tưởng vào tài văn chương của ông, ý nói văn chương ông viết kém.

b. Bà đồ không nói thẳng ý mình mà chọn cách nói như trong truyện nhằm giữ thể diện cho ông đồ và thể hiện ý kiến một cách tế nhị, khéo léo.

Đáp án D