Soạn văn 12
Ông già và biển cả - Hê-Minh-Uê

Soạn văn 12

Ông già và biển cả - Hê-Minh-Uê

  1. Soạn văn
  2. Lớp 12
  3. Ông già và biển cả - Hê-Minh-Uê

Bố cục & Nội dung chính
Bố cục & Nội dung chính

Bố cục (2 phần)

  • Phần 1: Từ đầu đến "nước bắn tung, trùm lên cả ông lão lẫn con thuyền": Cuộc chiến đấu của Xan - ti - a - go
  • Phần 2: Còn lại: Hành trình Xan - ti - a - gô đưa con cá về bờ.

Nội dung chính:

Hình ảnh ông lão đánh cá đơn độc dũng cảm săn đuổi con cá lớn nhất đời là một biểu tượng về vẻ đẹp của ước mơ và hành trình gian khổ của con người để biến ước mơ thành hiện thực.

Hướng dẫn trả lời
Hướng dẫn trả lời

Câu 1 Trang 135 SGK Ngữ Văn 12 - Tập 2

Hình ảnh những vòng lượn của con cá kiếm được nhắc đi nhắc lại trong đoạn văn gợi lên những đặc điểm gì về cuộc đấu tranh của ông lão và con cá kiếm.

Hình ảnh những vòng lượn của con cá kiếm được nhắc đi nhắc lại phản ánh cuộc đấu giữa ông lão và con cá kiếm:

  • Cuộc chiến không cân sức: con cá kiếm khổng lồ, kiêu sa, dũng mãnh >< Xan-ti-a-gô bé nhỏ, đơn độc, già yếu.
  • Cuộc chiến giữa khát khao chinh phục của Xan-ti-a-gô và cố gắng sinh tồn của con cá kiếm. Cả hai đều kiên cường, bền bỉ, dồn hết sức lực cho cuộc chiến.
Câu 2 Trang 135 SGK Ngữ Văn 12 - Tập 2

Cảm nhận về con cá kiếm tập trung vào những giác quan nào của ông lão? Chứng minh rằng những chi tiết này gợi lên một sự tiếp nhận từ xa đến gần, từ bộ phận đến toàn thể?

Bằng sự nhạy bén của ông già nhiều năm kinh nghiệm, ông đã huy động mọi khả năng vào cuộc chiến:

  • Về thị giác: phán đoán con cá thông qua đường bơi nghiêng, sức căng của sợi dây
  • Về xúc giác: Cảm nhận được từng cử động của nó qua sợi dây
  • Ông lão đâm trúng con cá, nó vụt lên khỏi mặt nước, phô hết vẻ khổng lồ, sức lực

→ Các chi tiết được sắp xếp theo trình tự cuộc chinh phục cá kiếm, từ quan sát, cảm nhận khi con cá cố vùng vẫy để thoát rồi sau đó tới gần hơn.

Câu 3 Trang 135 SGK Ngữ Văn 12 - Tập 2

Hãy phát hiện thêm một lớp ý nghĩa mới: Phải chăng ông lão chỉ cảm nhận đối tượng bằng giác quan của một người đi săn, một kẻ chỉ nhằm tiêu diệt đối thủ của mình? Hãy tìm một chi tiết chứng tỏ cảm nhận khác lạ ở đây. Từ đó nhận xét mối quan hệ giữa ông lão đánh cá và con cá kiếm.

Lớp nghĩa mới: Quan hệ giữa ông lão và cá kiếm:

  • Người đi săn và con mồi
  • Hai kì phùng địch thủ
  • Hai người bạn
  • Con người và môi trường
  • Con người và cái đẹp, cái mơ ước.

Ngoài mối quan hệ giữa con mồi và người đi săn (con cá và ngư phủ), ngoài cảm nhận bằng giác quan thông thường, ông lão Xan-ti-a-gô còn có một mối quan hệ bình đẳng, thân mật, cao thượng và có những cảm nhận sâu sắc hơn với con cá kiếm.

• Ông lão trò chuyện với con cá như với một người bạn, người anh em: “cá ơi”, “cá này, dẫu sao thì mày…cũng chết nữa à?”.

• Tôn trọng con cá: “mày có quyền làm thế”, “ta không quan tâm chuyện ai giết ai”.

→ Mối liên hệ giữa cá kiếm và ông lão: con người - tự nhiên, con người - cái đẹp, con người - ước mơ, khát vọng.

Câu 4 Trang 135 SGK Ngữ Văn 12 - Tập 2

So sánh hình anh con cá kiếm trước và sau khi ông lão chiếm được nó. Điều này gợi cho anh chị suy nghĩ gì? Vì sao có thể coi con cá kiếm như là một biểu tượng?

Hình ảnh con cá kiếm trước khi bị Xan-ti-a-gô chiếm lĩnh: kì vĩ, kiêu sa, hùng dũng, đẹp đẽ, huy hoàng (tầm vóc khổng lồ, thân hình đồ sộ, những sọc tía trên mình, cánh vi trên lưng xếp lại, bộ vây to sụ bên sườn xòe rộng…) ­→ ước mơ khi chưa với tới.

Hình ảnh con cá kiếm sau khi bị Xan-ti-a-gô chiếm lĩnh: thảm hại, trần trụi, ngay trước mắt (nằm ngửa phơi cái bụng ánh bạc, thẳng đơ và bồng bềnh, con mắt trông dửng dưng…) → ước mơ khi đã đạt được không còn lung linh, xa vời.

Biểu tượng con cá kiếm là:

  • Khát vọng, lí tưởng của con người.
  • Hành trình thực hiện ước mơ của con người.
  • Hình ảnh cá kiếm chi chết: kết thúc chinh phục một khát vọng của con người ⇒ một hành trình mới lạ bắt đầu.

Hướng dẫn luyện tập
Hướng dẫn luyện tập

Câu 1 (trang 135 SGK Ngữ văn 12 tập 2)

Ngoài việc miêu tả bằng lời của người kể chuyện, còn có lời độc thoại nội tâm của Xan-ti-a-gô tự nói lên hành động và thái độ của ông trước con cá kiếm. Lời độc thoại nội tâm tự nhiên, chân thật khiến mối quan hệ của ông lão và con cá trở nên gần gũi, thân mật, bình đẳng.

Câu 2 (SGK Ngữ văn 12 tập 2)

Cách dịch “Ông già và biển cả” hay hơn lối dịch nguyên văn “Ông già và biển” bởi nó tạo nên sự cân đối về số tiếng giữa hai đối tượng ngăn cách bởi từ “và”. Mặt khác, từ “biển cả” có tác dụng gợi hình, gợi cảm (trù phú, mênh mông, bí ẩn) hơn hẳn cách gọi ngắn gọn “biển”.

Nhiều người quan tâmNhiều người quan tâm

{{lessonTitle}}Thảo luận