Soạn văn 12
Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận

Soạn văn 12

Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận

  1. Soạn văn
  2. Lớp 12
  3. Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận

Luyện tập trên lớp
Luyện tập trên lớp

Câu 1 Trang 174 SGK Ngữ Văn 12 - Tập 1

Hãy nhắc lại các thao tác lập luận mà anh (chị) đã học cùng những đặc trưng cơ bản của từng thao tác.

Các thao tác lập luận cùng những đặc trưng cơ bản của từng thao tác:

  • Giải thích: Giúp người nghe/đọc hiểu bản chất của vấn đề/đối tượng.
  • Chứng minh: Dùng dẫn chứng và lí lẽ để thuyết phục người nghe/đọc tin một vấn đề/một quan điểm nào đó trong văn học và trong xã hội.
  • Phân tích: Chia tách vấn đề/đối tượng thành các yếu tố, các bộ phận, các khía cạnh nhỏ để xem xét từ đó hiểu thấu đáo về đối tượng.
  • So sánh: Đối chiếu hai hay nhiều đối tượng hoặc đối chiếu các mặt của cùng một đối tượng, tìm ra điểm giống và khác để nhận định được đặc điểm và giá trị của đối tượng.
  • Bác bỏ: Dùng lí lẽ và dẫn chứng để gạt bỏ vấn đề sai trái, phiến diện.
  • Bình luận: Bàn bạc, nhận xét, đánh giá vấn đề.
Câu 2 Trang 174 SGK Ngữ Văn 12 - Tập 1

Trong đoạn trích dưới đây, tác giả đã vận dụng tổng hợp những thao tác lập luận nào?

"...Thế mà hơn 80 năm nay, bọn thực dân Pháp lợi dụng lá cờ tự do, bình đẳng, bác ái, đến cướp đất nước ta, áp bức đồng bào ta. Hành động của chúng trái hẳn với nhân đạo và chính nghĩa.

Về chính trị, chúng tuyệt đối không cho nhân dân ta một chút tự do dân chủ nào. Chúng thi hành những luật pháp dã man.

Chúng lập ba chế độ khác nhau ở Trung, Nam, Bắc để ngăn cản việc thống nhất nước nhà của ta, để ngăn cản dân tộc ta đoàn kết.

Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học. Chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước thương nòi của ta. Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu.

Chúng ràng buộc dư luận, thi hành chính sách ngu dân.

Chúng dùng thuốc phiện, rượu cồn để làm cho nòi giống ta suy nhược.

Về kinh tế, chúng bóc lột dân ta đến xương tủy, khiến cho dân ta nghèo nàn, thiếu thốn, nước ta xơ xác, tiêu điều. Chúng cướp không ruộng đất, hầm mỏ, nguyên liệu.

Chúng giữ độc quyền in giấy bạc, xuất cảng và nhập cảng. Chúng đặt ra hàng trăm thứ thuế vô lý, làm cho dân ta, nhất là dân cày và dân buôn trở nên bần cùng.

Chúng không cho các nhà tư sản ta ngóc đầu lên. Chúng bóc lột công nhân ta một cách vô cùng tàn nhẫn...".

(Hồ Chí Minh - Tuyên ngôn Độc lập)

  • Tác giả đã vận dụng kết hợp các thao tác: Bác bỏ, phân tích, chứng minh.
  • Cụ thể
    • "Thế mà" → Phủ nhận việc làm của Pháp "lợi dụng lá cờ…".
    • Để làm rõ ý bác bỏ người viết sử dụng thao tác chứng minh: về chính trị…về kinh tế…
    • Quá trình chứng minh là qúa trình vận dụng cách diễn dịch để phân tích (chia tách) vấn đề:
      • Về chính trị: không cho dân ta quyền tự do dân chủ, thi hành luật pháp dã man, lập ba chế độ ở Bắc Trung Nam...
      • Về kinh tế: bóc lột dân ta, cướp không ruộng đất hầm mỏ, độc quyền in giấy bạc...
Câu 3 Trang 175 SGK Ngữ Văn 12 - Tập 1

Viết một bài văn nghị luận (vận dụng kết hợp ít nhất ba thao tác lập luận) bày tỏ ý kiến về một vấn đề đang đặt ra trong đời sống văn hóa – tinh thần của con người.

Đề bài: Trình bày suy nghĩ của em về văn hóa tham gia giao thông của con người trong cuộc sống hiện nay.

a. Mở bài: Nêu lên vấn đề cần nghị luận.

b. Thân bài

  • Những hành vi không đúng khi tham gia giao thông (Chứng minh và phân tích).
    • Đi xe hành ngang.
    • Nghe tiếng còi cũng lơ.
    • Đùa nghịch khi tham gia giao thông...
  • Suy nghĩ về những biểu hiện trên (Bình luận).
    • Bản thân thấy thế nào về những việc trên?
    • Bản thân tham gia giao thông như thế nào?
    • Thực hiện và chấp hành luật lệ tốt.
  • Làm thế nào để đảm bảo an toàn khi tham gia giao thông (Chứng minh).
    • Có ý thức chấp hành luật lệ.
    • Vận động mọi người thực hiện.

c. Kết bài: Khái quát lại vấn đề.

Luyện tập ở nhà
Luyện tập ở nhà

Câu 1 Trang 176 SGK Ngữ Văn 12 - Tập 1

Sưu tầm những bài (đoạn) văn hay, trong đó tác giả sử dụng kết hợp thành công nhiều thao tác lập luận khác nhau.

Các văn bản kết hợp thành công nhiều thao tác lập luận:

 Tuyên ngôn độc lập; Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc; Thông điệp nhân ngày thế giới phòng chống AIDS, 1-12-2003;...

Nhiều người quan tâmNhiều người quan tâm

{{lessonTitle}}Thảo luận